Εβραϊκή Συναγωγή, Δημήτρης Μητσόπουλος

Η Συναγωγή των Μοναστηριωτών ιδρύθηκε με τη δωρεά της Ίντας Αροέστη και την αρωγή Εβραίων που ήλθαν στη Θεσσαλονίκη από το Μοναστήρι της Γιουγκοσλαβίας, γι αυτό πήρε και αυτό το όνομα. Τα εγκαίνιά της έγιναν το 1927. Στις αρχές του Απρίλη του ’33, η άνοδος του Χίτλερ στην εξουσία οδήγησε σε εκδηλώσεις αντισημιτισμού στη Πόλη, ενώ Έλληνες, που –πιθανότατα− ανήκαν σε φασιστικές, αντισημιτικές οργανώσεις, σχημάτισαν πάνω στη Κεντρική Συναγωγή τα ΕΕΕ[1].

Κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής της Πόλης(1941-1944) υπήρξε κατ’ ουσίαν το κέντρο του Γκέτο ενώ διασώθηκε από την καταστροφή, λόγω τη χρησιμοποίησης της από τον Ερυθρό Σταυρό ως αποθήκη, μετά τον εκτοπισμό των Εβραίων. Με την απελευθέρωση και την επιστροφή των διασωθέντων Ελλήνων Εβραίων, στον χώρο αυτό συνεκλήθη η πρώτη συνέλευση της κοινότητας με σκοπό την ανάπτυξη κοινοτικής ζωής, υπό τους εξαιρετικά δυσμενείς αυτούς όρους, ενώ αργότερα άρχισε να λειτουργεί ως κεντρική συναγωγή της πόλης.

Ο σεισμός του 1978 προκάλεσε εκτεταμένες καταστροφές στο κτίριο, το οποίο όμως διασώθηκε και σήμερα εξακολουθεί να είναι η κεντρική συναγωγή της Εβραϊκής Κοινότητας της πόλης.

Πηγές

Mazower, Mark (2006). Θεσσαλονίκη, πόλη των φαντασμάτων: χριστιανοί, μουσουλμάνοι και εβραίοι, 1430-1950. Αθήνα: Αλεξάνδρεια.

Ισραηλητική Κοινότητα Θεσσαλονίκης

---

[1] Η Εθνική Ένωσις Ελλάς (Ε.Ε.Ε), γνωστή ως και τα 3Ε ήταν η πρώτη φασιστική (ή φιλοφασιστική), αντισημιτική οργάνωση, που δραστηριοποιήθηκε στη Β. Ελλάδα. Συμμετείχαν σε αυτοί πολλοί πρόσφυγες, ενώ  το 1931, τα μέλη της υπολογίζονται σε 3000 στη Θεσσαλονίκη. Συμμετείχε σε εκδηλώσεις βίας κατά των Εβραίων (π.χ. εμπρησμός Συνοικίας Κάμπελ), ενώ είχε και αντικομμουνιστικό χαρακτήρα.