Πεντάτευχος, Δήμητρα Παναγιωτίδου

Στο πλαίσιο του μαθήματος «Η Διδασκαλία του Ολοκαυτώματος στη Δευτεροβάθμια Εκπαί-δευση» επισκεφθήκαμε τη Συναγωγή Μοναστηριωτών στην οδό Συγγρού 35, στη Θεσσαλονίκη. Αυτό που μου κίνησε περισσότερο το ενδιαφέρον μέσα στο χώρο της Συναγωγής ήταν η Πεντάτευχος (Τορά), που αναφέρεται στα πέντε πρώτα βιβλία της Εβραϊκής Βίβλου ή αλλιώς Τανάκ και της χριστιανικής Παλαιάς Διαθήκης, που περιέχεται στην Αγία Γραφή. Για πρακτικούς λόγους το έργο χωρίστηκε σε πέντε σχεδόν ισομεγέθη βιβλία και έτσι προέκυψε η «πεντάτευχος».

Από την αρχαιότητα ήταν αποδεκτό ότι συγγραφέας των πέντε βιβλίων υπήρξε ο Μωυσής. Τα αυτόγραφα κείμενα του Μωυσή, που ανάγονται στον καιρό της εξόδου των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο, φαίνεται να διατηρήθηκαν τουλάχιστον μέχρι την εποχή του βασιλιά Ιωσία στις αρχές του 7^ου αιώνα π.χ.

Στον εβραϊκό Βιβλικό κανόνα τα ονόματα αυτών είναι:

·       «Στην αρχή», εβρ. Μπερεσίθ

·       «Και αυτά τα ονόματα», εβρ. Σεμώθ

·       «Και εκάλεσε», εβρ. Βαγικρά

·       «Και είπε», εβρ. Μπεμιδμπάρ

·       «Αυτοί οι λόγοι», εβρ. Ντεβαρίμ

Όταν πραγματοποιήθηκε η μετάφραση των Ο’(εβδομήκοντα), τα πέντε βιβλία του Νόμου ονομάστηκαν με βάση το περιεχόμενό τους ως εξής:

·       Γένεσις (εξιστορεί τα γεγονότα από την γένεση του κόσμου)

·       Έξοδος (εξιστορεί τα γεγονότα της εξόδου από την Αίγυπτο)

·       Λευιτικόν (περιέχει τη νομοθεσία των ιερέων της φυλής Λευί)

·       Αριθμοί (ονομασία που προέκυψε από την απαρίθμηση των Ισραηλιτών που βλέπουμε στα κεφάλαια 1-4) και

·       Δευτερονόμιον («δεύτερος νόμος», ο οποίος δόθηκε στον Μωυσή λίγο πριν το θάνατό του).

Περιεχόμενο

Στην Πεντάτευχο εκτίθεται η ιστορία της θείας αποκαλύψεως από τη γένεση του κόσμου μέχρι τον θάνατο του Μωυσή. Καταγράφεται σ’ αυτά, η καταγωγή των διαφόρων λαών της ανθρωπότητας και ειδικότερα του «περιουσίου λαού» του Θεού, του οποίου εξιστορούνται κατά σειρά τα εξής γεγονότα.

·       Η δουλεία στην Αίγυπτο

·       Η άφιξη στην κοιλάδα του Ιορδάνη

·       Η προετοιμασία εισόδου στη γη της επαγγελίας

Ενδιάμεσα, οι διηγήσεις αυτές αναφέρονται στις νομικές διατάξεις που ρυθμίζουν τον θρησκευτικό και κοινωνικό βίο των Ισραηλιτών και από εκεί προέρχεται η ονομασία «Νόμος» (εβρ. Τορά) που χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα από τους Ιουδαίους.