Ο Φραγκομαχαλάς τότε και σήμερα, Μαρία Παρδάλα

Πού να το φανταζόμουν ότι στην περιοχή που συχνάζω και περπατάω καθημερινά έχουν συμβεί γεγονότα που πολλά άκουσα για πρώτη φορά στον εβραϊκό περίπατο με ξεναγό τον Ιωάννη Κιουρτσόγλου. Η περιοχή γύρω από την οδό Βαλαωρίτου σήμερα είναι μια ιστορική περιοχή της Θεσσαλονίκης, με παρελθόν. Κάποτε, στα μέσα του 19^ου αιώνα, ήταν γνωστή ως «Φραγκομαχαλάς» και αποτελούσε την κοσμοπολίτικη «καρδιά» της πόλης, με το αρχοντικό της οικογένειας Αλλατίνι να δεσπόζει εκεί όπου σήμερα συστεγάζονται μαγαζιά και μπαρ παντός τύπου. Αποτελεί κέντρο ξεκούρασης και εναλλακτικής διασκέδασης στην πόλη μας.

Πολλές είναι οι φορές που έχω αναρωτηθεί ποιοι κατοικούσαν σε αυτά τα εγκαταλειμμένα σπίτια που βρίσκονται μέσα αλλά και πάνω από μικροκαταστήματα, εστιατόρια, μπαρ και γραφικά καφέ. Το κτίριο στο οποίο στεγάστηκε αρχικά η πανίσχυρη οικογένεια Αλλατίνι βρισκόταν στο κέντρο του Φραγκομαχαλά, στις σημερινές οδούς Βηλαρά, Βαλαωρίτου και Συγγρού, που η τελευταία, στις αρχές του 20ου αιώνα, έφερε το όνομα Αλλατίνι. Μέχρι το 1904, το οικοδόμημα περιελάμβανε το κεντρικό κτίριο και κήπο προς το νότιο τμήμα του οικοπέδου. Στον κήπο αυτό οικοδομήθηκε, το 1906, η Στοά Μαλακοπή, που φιλοξένησε την Τράπεζα Θεσσαλονίκης, η οποία είχε ιδρυθεί από τους αδερφούς Αλλατίνι το 1888 και άνοιξε της πόρτες της το 1907 βρίσκοντας φιλόξενη στέγη καταστήματα και τράπεζες. Αρχιτέκτονας της Τράπεζας Θεσσαλονίκης ήταν ο Βιταλιάνο Ποζέλι. Σήμερα υπάρχει μια πιτσαρία εκεί με την επωνυμία Pozelli. Η πυρκαγιά του 1917 έφερε μεγάλες καταστροφές στην περιοχή, αλλά άφησε άθικτο το κτίριο του Ποζέλι.

Με την εγκατάσταση των ναζί και την οριστική εξολόθρευση των Εβραίων άρχισε να φθίνει η πολυπολιτισμική διάσταση του Φραγκομαχαλά και η παρακμή της γίνεται αισθητή. Η περιοχή αποτελούσε το κέντρο ζωής και βιοτεχνικής ανάπτυξης της Θεσσαλονίκης. Γεμάτη από στενά και γραφικά σοκάκια, υπήρχαν μαγαζιά με μηχανές ραψίματος παράγοντας ρούχα, παπούτσια και λευκά είδη. Σήμερα η ζήτηση έχει αυξηθεί με νέα καταστήματα να ανοίγουν συνεχώς και επιχειρηματίες να δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση στην ιστορική αυτή γωνιά.

Πηγές

Wikipedia. The Free Encyclopedia Φραγκομαχαλάς
http://thessalonikihouses.gr