Οικία Allatini, Ευθυμία Οικονομίδου

Στο πλαίσιο του μαθήματος «Η διδασκαλία του Ολοκαυτώματος στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση», πραγματοποιήσαμε την Τετάρτη 4/11 τον προγραμματισμένο εβραϊκό περίπατο. Παρατήρησα πως υπάρχουν μνημεία, αλλά και πολλά κτίσματα τα οποία επιβεβαιώνουν ακόμη και σήμερα την έντονη παρουσία των Εβραίων στη Θεσσαλονίκη, καθώς και τη συμβολή τους στον εκσυγχρονισμό της πόλης. Προσωπικά, με εντυπωσίασε ιδιαίτερα η έπαυλη της οικογένειας Allatini, που βρισκόταν στο κέντρο του Φραγκομαχαλά, στις σημερινές οδούς Βηλαρά, Βαλαωρίτου και Συγγρού (η τελευταία οδός μάλιστα στις αρχές του 20^ου αιώνα έφερε το όνομα Αλλατίνη).

Η ανέγερση του πολυτελούς αρχοντικού ξεκίνησε το 1862. Στο νότιο τμήμα της οικίας υπήρχε ένας τεράστιος κήπος, όπως μας επισήμανε κι ο κύριος Κιουρτσόγλου κατά τη διάρκεια της ξενάγησης, όπου αργότερα, το έτος 1906, χτίστηκε η Στοά Μαλακοπή για τη στέγαση εμπορικών δραστηριοτήτων και της Τράπεζας της Θεσσαλονίκης. Το 1911, οι Allatini απελάθηκαν ως Ιταλοί υπήκοοι και το κτίσμα έμεινε ακατοίκητο. Έπειτα από τέσσερα χρόνια στεγάστηκαν στην οικία το πρώτο υποκατάστημα της Ιονικής τράπεζας καθώς και, δικηγορικά και τραπεζιτικά γραφεία. Η πυρκαγιά του 1917 άφησε σχεδόν αλώβητο το οίκημα, ενώ ύστερα από δέκα περίπου χρόνια, ο Μαξ Ρούμπενς ανέλαβε να το ανακαινίσει. Η ημερομηνία της ανακαίνισής του (1926) διατηρείται μέχρι και σήμερα στη σιδερένια πόρτα του επί της οδού Συγγρού. Η οικία τελικώς επιτάχθηκε το 1940 από τους ναζί. Όπως άλλωστε ήταν αναμενόμενο, με την εγκατάσταση των ναζί και την οριστική εξολόθρευση των Εβραίων, άρχισε να παρακμάζει και η γενικότερη πολυπολιτισμική διάσταση του Φραγκομαχαλά. Εδώ και λίγα χρόνια, όπως πιθανόν είναι γνωστό, έπειτα από ανακαίνιση, στο κτήριο στεγάζεται μαγαζί νυχτερινής διασκέδασης.

Συνοψίζοντας, λοιπόν, θα ήθελα να επισημάνω πως αυτό που μου κέντρισε το ενδιαφέρον και αποφάσισα να παρουσιάσω το συγκεκριμένο οίκημα, είναι η επιβλητικότητα, η αριστοκρατικότητα και, παράλληλα, η αρχοντιά που αποπνέει και διατηρεί ακόμη και σήμερα, παρά το πέρασμα των χρόνων.